Ułatwia życie milionom podróżujących. Układ z Schengen to kamień milowy europejskiej współpracy
Początki strefy Schengen – jak zaczęła się rewolucja podróżowania?
Strefa Schengen narodziła się z potrzeby stworzenia Europy bez barier, w której podróżowanie byłoby łatwe, szybkie i dostępne dla każdego. 14 czerwca 1985 roku pięć państw – Belgia, Francja, Luksemburg, Holandia i Niemcy – podpisało Układ z Schengen w malowniczej miejscowości Schengen w Luksemburgu. Dokument ten zapowiadał stopniowe znoszenie kontroli granicznych, co miało umożliwić obywatelom tych krajów swobodne przemieszczanie się.
Konwencja z Schengen – rozszerzenie zasad
Kolejnym krokiem było podpisanie w 1990 roku Konwencji z Schengen, która określiła szczegółowe przepisy dotyczące wspólnej polityki wizowej, współpracy służb policyjnych oraz zasad ochrony granic zewnętrznych. Pełne wdrożenie zasad Schengen nastąpiło 10 lat później - w 1995 roku - kiedy zniesiono kontrole paszportowe na granicach wewnętrznych pierwszych państw członkowskich.
Kraje należące do strefy Schengen
Obecnie strefa Schengen obejmuje 29 państw, z czego 25 to kraje Unii Europejskiej, a cztery spoza UE: Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria.
Nie wszystkie kraje UE są członkami strefy Schengen. Irlandia zdecydowała się na pozostanie poza systemem, a Cypr czeka na pełne włączenie w przyszłości.
Od 1 stycznia 2023 roku pełnoprawnym członkiem strefy stała się Chorwacja, a od 1 stycznia 2025 roku dzięki zniesieniu kontroli na granicach lądowych, powietrznych i morskich dołączyły do niej Bułgaria i Rumunia.
Brak kontroli na granicach wewnętrznych
Dzięki strefie Schengen ponad 400 milionów ludzi może swobodnie podróżować między krajami członkowskimi bez konieczności przechodzenia kontroli granicznej.
Codziennie około 3,5 miliona osób przekracza granice, aby pracować, uczyć się lub odwiedzać rodzinę. 1,7 miliona mieszkańców strefy mieszka w jednym kraju, a pracuje w innym.
To ogromne ułatwienie w codziennym życiu Europejczyków, ale także potężny impuls dla gospodarki – każdego roku obywatele Unii odbywają 1,25 miliarda podróży w obrębie strefy, co wzmacnia turystykę, kulturę i handel.
Korzyści płynące ze strefy Schengen dla obywateli Unii Europejskiej
Strefa Schengen gwarantuje mieszkańcom UE prawo do: podróżowania bez ograniczeń po wszystkich krajach strefy, pracy i prowadzenia działalności gospodarczej w dowolnym miejscu w Unii, studiów i edukacji w innych państwach członkowskich, zamieszkania i pobytu na emeryturze w dowolnym kraju należącym do Schengen. Dzięki tym zasadom każdy obywatel UE jest traktowany na równi z obywatelami kraju, do którego przyjeżdża.
Korzyści płynące ze strefy Schengen dla osób spoza Unii Europejskiej
Strefa Schengen zapewnia także korzyści dla obywateli państw trzecich. Osoby odwiedzające Unię mogą: podróżować po całej strefie Schengen na podstawie jednej wizy krótkoterminowej, korzystać z ułatwień w wymianie studenckiej, prowadzić biznes w państwach Schengen bez konieczności przechodzenia dodatkowych procedur wizowych.
Bezpieczeństwo w strefie Schengen
Zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych wymagało wzmocnienia ochrony granicy zewnętrznej UE. W ramach Schengen państwa członkowskie współpracują w zakresie: wymiany informacji między policją w krajach strefy, transgranicznego pościgu za przestępcami, zapobiegania przestępczości i terroryzmowi.
Od 1995 roku System Informacyjny Schengen (SIS) jest najważniejszą bazą danych dotyczącą bezpieczeństwa w Europie. SIS pomaga w poszukiwaniach osób zaginionych, wykrywaniu zagrożeń związanych z przestępczością oraz monitorowaniu ruchu osób spoza UE.
Swobodna Europa – przyszłość podróżowania w Unii Europejskiej
Strefa Schengen jest jednym z najważniejszych osiągnięć integracji europejskiej. Swoboda przemieszczania się ułatwia codzienne życie milionom obywateli, wzmacnia gospodarkę i turystykę, a także pozwala na skuteczniejszą współpracę między państwami członkowskimi.
Nie tylko obywatele Unii, ale również osoby spoza Europy mogą korzystać z ułatwień związanych ze strefą Schengen, co sprawia, że Europa pozostaje otwartym i dynamicznym kontynentem, sprzyjającym podróżom, biznesowi i wymianie kulturowej.
Strefa Schengen wciąż się rozwija, a kolejne kraje dołączają do jej struktur, co tylko umacnia ideę Europy bez granic.
